De Nieuwe Hollandse Waterlinie: het grootste rijksmonument van Nederland

Water als bondgenoot

Nederland en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al eeuwenlang zetten we het landschap naar onze eigen hand en bouwen we dijken om het water buiten te houden. Wonen in de Lage Landen betekent continue strijd tegen het water. Maar water is ook onze bondgenoot. Nergens zie je dat beter dan bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Maak een wandeling door de vestingsteden Woudrichem en Naarden met hun grachtengordel en stervorm en je snapt meteen hoe het water hier een handje hielp om de stad veilig te houden.

Maar niet alles is zo zichtbaar. Wat de Nieuwe Hollandse Waterlinie uniek in de wereld maakt is dat we expres het land lieten overstromen. Door stukken land precies goed onder te laten lopen – te diep om doorheen te waden, te ondiep om overheen te kunnen varen – veranderde het westen van Nederland bij gevaar in een soort eiland dat makkelijk te verdedigen was. Ben je benieuwd hoe dat precies werkte? Breng dan een bezoekje aan het Waterliniemuseum en zie zelf hoe de Nieuwe Hollandse Waterlinie onder water wordt gezet.

Een uniek stukje geschiedenis

De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een uniek stukje architectuurgeschiedenis. Tussen 1815 en 1940 beschermde deze verdedigingslinie samen met de Stelling van Amsterdam het westen van Nederland voor indringers. Nergens anders ter wereld vind je een verdedigingslinie die water op zo’n slimme manier inzet.

De Nieuwe Hollandse Waterlinie is in haar geschiedenis drie keer in gereedheid gebracht. Tijdens de Frans-Duitse Oorlog in 1870 en tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd de verdedigingslinie gemobiliseerd. Maar tevergeefs, met vliegtuigen vlogen de Duitsers er overheen. Na de Tweede Wereldoorlog is de Nieuwe Hollandse Waterlinie niet meer gebruikt, ingehaald door de techniek. Maar ondanks we de linie niet meer nodig hebben, kan je vandaag de sporen in het landschap nog goed zien.

Goed bewaard gebleven

De Nieuwe Hollandse Waterlinie is namelijk supergoed bewaard gebleven. Langs de 85 kilometer lange linie hielpen maar liefst 45 forten, 6 vestingsteden en 2 kastelen om Nederland te verdedigen. Een groot gedeelte van de forten is opengesteld voor publiek. Waar vroeger soldaten sliepen, overnacht je nu een stuk comfortabeler in toffe bed en breakfasts. In Fort Everdingen werd vroeger munitie opgeslagen, maar vind je nu Fortbrouwerij Duits & Lauret waar je een lekker speciaalbiertje kunt drinken. Bij Fort bij Herwijnen staat geen artillerie meer, maar leren kids alles over de aarde. Benieuwd wat je nu allemaal kan beleven in het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie? Ga dan op ontdekkingstocht langs dit uniek stukje erfgoed!