Pinautomaten, Tikkie’s en fooi: alles over geld in Nederland
Net als in een hoop andere Europese landen betalen we in Nederland met de euro. Handig natuurlijk, maar er zijn wel een aantal zaken waar je rekening mee moet houden. In dit artikel leggen we je alles uit over het gebruik van geld in Nederland.
Om maar met de deur in huis te vallen: Nederland is een zeer modern land. Je kunt met cash betalen, met een pinpas, maar vaak ook met je telefoon via NFC, Apple Pay of je Google Wallet. En het nieuwste fenomeen ‘Tikkie’ wordt ook steeds meer gebruikt. We gaan de opties een voor een langs.
Betalen met cash
Hoewel er een sterke opkomst van ‘pin only’ winkels in ons land is, is het nog steeds zo dat bij meer dan driekwart van alle winkels, kroegen, barren of accommodaties er de mogelijkheid is om contant te betalen. Toch is het wel verstandig om dat van tevoren even te checken: zeker moderne (vaak kleine) uitspanningen kiezen voor de veiligere pin-only optie, waarbij er geen cash geld in iets van een lade of kluis ligt, maar je enkel met een pas, smartphone of wearable betaalt.
Ga je cash betalen, hou er dan rekening mee dat er maar weinig winkels zijn waar je een 500 euro biljet kunt gebruiken of inwisselen. Kleinere ondernemingen of supermarkten gaan soms nog een stapje verder en accepteren ook geen biljetten van 200 of 100 euro.
Als je contant betaalt wordt het te betalen (of te ontvangen) bedrag afgerond naar 5 cent - de 1 en 2 centjes zijn in ons land niet meer in omloop. In omringende landen overigens wel.
Heb je valuta uit een ander land op zak, bijvoorbeeld Amerikaanse dollars of Engelse ponden, en wil je dat omwisselen? Dan kun je dat bij sommige grote banken doen, maar het handigste is om op zoek te gaan naar een GWK Travelex, een geldwisselkantoor dat op veel grote stations en vliegvelden te vinden is. Online kun je de dichtstbijzijnde locatie van een GWK Travelex vinden en tevens check je daar de huidige koers.
Pinpas en automaat in Nederland
Geen zin om veel cash geld geld op zak te hebben? Als je een buitenlandse pinpas of creditcard hebt, kun je je doorgaans prima redden in ons land. Je kunt ‘m direct inzetten in winkels, maar eventueel ook geld opnemen bij een pinautomaat. Tegenwoordig zien die er (bijna allemaal) hetzelfde uit: een paar grote banken hebben de handen ineen geslagen voor zogenoemde Geldmaten: geelgekleurde pinautomaten die zo goed als alle bankpassen accepteren. Maar let op: door de opkomst van contactloos betalen neemt het aantal pinautomaten flink af. Online kun je zoeken naar een Geldmaat bij jou in de buurt. Belangrijk om te vermelden: het is zeker niet zo dat bij een Geldmaat een bank in de buurt zit. Ook het aantal banken neemt af, belangrijk om dat in je achterhoofd te houden.
Door de opkomst van contactloos betalen neemt het aantal pinautomaten af.
Tegelijkertijd kun je in zo’n beetje iedere winkel pinnen. Bovendien zijn pinapparaten vaak heel modern waarbij je betaalt door enkel je pinpas (of telefoon) op het betaalapparaat te leggen. Automatisch wordt er contact gemaakt met je bank en het geld wordt afgeschreven. Soms geeft het apparaat zelfs aan óf en hoeveel fooi je wil geven. En als het om een heel groot bedrag gaat moet je voor de zekerheid nog je pincode ingeven.
Als je op het station komt, bijvoorbeeld omdat je met de trein reist, zie je tegenwoordig ook veel winkels waar je zelf moet afrekenen. Deze winkels zijn vaak klein van opzet en kennen een aantal apparaten waarbij je zelf je producten scant en afrekent.
Deze zogenoemde zelfscantechnologie zie je ook in de grotere kruidenierswinkels, denk bijvoorbeeld aan een Albert Heijn of Jumbo. Dit zorgt voor een veel snellere afhandeling waardoor er bijna geen lange rijen meer staan - handig als je bijvoorbeeld de trein moet halen. Soms kan het wel zo zijn dat een winkelmedewerker controleert of je wel netjes je producten hebt afgerekend.
Ideaal is ook dat je in Nederland met je pinpas of creditcard kunt reizen met het openbaar vervoer. Naast de ov-chipkaart is het namelijk mogelijk om in bus, tram, metro en trein contactloos in en uit te checken met je eigen bankkaart.
In veel grote winkels kun je zelfscannen: een product zelf scannen én afrekenen.
Creditcard in Nederland
In Nederland is de creditcard niet de meest gebruikelijke kaart om betalingen te voldoen. In het dagelijks leven gebruiken wij Nederlanders ‘m nauwelijks - we pinnen - , maar voor het huren van auto’s, het boeken van kamers in hotels of het reserveren van vliegtickets is het nog altijd een goede mogelijkheid. Niet alle kaarten worden geaccepteerd, maar meestal staat goed aangegeven welke banken of diensten gebruikt worden. Als je niet zeker weet of jouw kaart geaccepteerd zal worden, vraag het dan vooraf. Cash-on-card diensten zijn beschikbaar op sommige plaatsen waar je met American Express, Mastercard en Visa Card kunt betalen. Deze kaarten worden ook geaccepteerd bij alle GWK-kantoren.
Tikkie
Een zeer moderne variant van betalen zie je veel bij festivals. ABN AMRO ontwikkelde ‘Tikkie’, een manier waarbij je makkelijk een klein bedrag overmaakt, bijvoorbeeld als iemand een rondje heeft betaald. Het werkt nauw samen met berichtenapps als WhatsApp of Telegram. Het is ooit bedacht om onderling makkelijk af te rekenen, maar is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardige betaalmethode. Maar let op: Tikkie is op dit moment alleen nog te gebruiken in combinatie met een Nederlandse bankrekening.
Zo scan je op sommige plekken een QR-code, die je automatisch doorstuurt naar Tikkie en jij daarmee gemakkelijk je bestelling afrekent via bijvoorbeeld iDeal. Zeker op evenementen, kleine festivals of braderieën zie je deze vorm van betalen steeds meer terug. De reden is eigenlijk simpel: je hebt geen portemonnee meer nodig, en ook je telefoon hoeft niet per se gekoppeld te zijn aan een wallet. Wel is het handig om de app van je specifieke bank te hebben - anders moet je via je telefoon inloggen op je bankrekening en dat levert veel gedoe op.
Sommige horecagelegenheden hebben een soort all-you-can-qr systeem. Dat klinkt ingewikkeld, maar in feite komt het erop neer dat je een QR-code scant en erna wordt doorgestuurd naar een soort van webwinkel waar de menukaart te vinden is. Je selecteert wat je wil hebben en rekent dan af via de mobiele telefoon. Hoef je erna niets meer te doen, slechts wachten op je hapje en drankje.
Fooi in Nederland
Tot slot: met al die oplossingen van cashloos betalen, lijkt het natuurlijk lastig om fooi te geven. Sowieso krijgen wij nogal eens de vraag: hoeveel fooi geef je in Nederland? Dat antwoord is moeilijk te geven.
Een fooi van ongeveer 10% wordt in Nederland niet als gek gezien.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld Amerika is het niet zo dat obers of serveersters leven van hun fooi. Het is meer ‘een fijne extra’. Tegelijkertijd wordt horecapersoneel niet per definitie goed betaald, dus die extraatjes kunnen hun leven wel een stuk fijner maken: een fooi van ongeveer 10% wordt in Nederland niet als gek gezien. Het is echter geen harde eis: vond je het eten, de service of de ervaring fantastisch, dan mag dat ook rustig een stuk meer zijn, maar werd een dienst of diner als onprettig ervaren, dan kun je het ook lekker laten (al is dat misschien niet heel sympathiek).
Oh, en mocht je willen pinnen? Je kunt in Nederland de rekening gewoon aanvullen met je fooi - de eigenaar (of iemand anders) verrekent dit aan het einde van de dag of week met de collega’s.