Water in Nederland

Deltawerken

Leven onder N.A.P.

Maeslantkering one of the 13 Delta Works

Leven onder zeeniveau. Je moet eigenlijk een beetje gek zijn om dat te doen. In theorie is iedere bui een levensgevaarlijke overstroming. Maar in Nederland? Daar leven wij al eeuwenlang lekker onder zeeniveau en profiteren we juist van de wondere wereld van het water. En speciaal daarom dompelen wij jou onder in alles wat water met Nederland doet. En andersom. Want Nederland? Dat is een waterland.

Het beste en grootste voorbeeld hiervan zijn de Deltawerken in het zuidwesten van ons land. Toen in 1953 de Nederlandse provincie Zeeland werd verrast door de grootste watersnoodramp uit onze geschiedenis, besloot de overheid dat het anders moest. Het resultaat: het grootste verdedigingssysteem tegen hoogwater vanuit zee ooit. De werken bestaan uit vijf stormvloedkeringen, twee sluizen en zes dammen, verspreid over verschillende (kust)provincies.

Wist je dat?

De Deltawerken in totaal zo’n 6,35 miljard euro hebben gekost?

Bezoek de stormvloed

De meest bijzondere - en meest beroemde - is de Oosterscheldekering. Deze stormvloed verbindt het eiland Schouwen-Duiveland met Noord-Beveland en is ruim negen kilometer lang. Bij dreigend hoogwater kan de waterkering de gehele Oosterschelde afsluiten. Bijzonder om te zien, en (stiekem) tof aan deze kering is dat je er overheen kunt rijden of fietsen. Er staat vaak veel wind, dus als je besluit om op je stalen ros de boel te bekijken, hou dan rekening met naderhand wat spierpijn in de benen. Wel absoluut de moeite waard om ooit eens te zien.

Aerial photo of delta works Oosterscheldekering Zeeland

Eigenlijk zijn alle Deltawerken op een bepaalde manier uniek in hun soort, maar om ze allemaal te bezoeken is misschien wat lastig tijdens een vakantie of trip. Wil je er echter wel alles over weten, dan is een bezoek aan Deltapark Neeltje Jans een mooie oplossing. Dit themapark, gelegen op een eilandje midden in de Oosterscheldekering, biedt de mogelijkheid om alles te leren over de watersnoodramp en de werking van de Deltawerken. En dan is het nog leuk en mooi ook.

Philipsdam Zeeland part of the Delta Works

Steden

Water als handelspartner

Niet alleen aan de kust van ons land kun je onze obsessie met water zien. Grote steden als Utrecht, Amsterdam en Rotterdam zijn zo opgebouwd dat ze profiteren én leren van het water. Ieder op hun manier. Niet voor niets zijn de Amsterdamse grachten UNESCO Werelderfgoed en wordt de haven van Rotterdam gezien als het voorportaal voor Europese import en export.

We duiken er even dieper in. De Amsterdamse grachten zijn niet alleen een lust voor het oog, maar hebben in vroeger tijden een heel belangrijke rol gespeeld in onze handelsstrategie. In de 16e eeuw ontstond het idee om van Amsterdam een echte havenstad te maken. Om zo snel mogelijk handelswaar te kunnen im- en exporteren, was er een gestructureerde wirwar aan grachten en kanalen nodig. Het resultaat is misschien wel het mooiste stuk water in stedelijk gebied.

165 grachten in Amsterdam

Modern knooppunt

Amsterdam is al jaren geen echte havenstad meer, maar Rotterdam natuurlijk wel. Sterker nog: de Maasstad kent de grootste haven van Europa en staat in de top tien van grootste havens ter wereld. Daarmee is het haast nodeloos om te stellen dat het een belangrijk en modern knooppunt voor de internationale scheepvaart is. Dat zie je ook terug in architectuur en stijl van de stad. Rotterdam heeft een mooie, rauwe kant: niet zeuren, maar werken. Of dat nu in de horeca, in een van de wolkenkrabbers of in de haven is.

Dordrecht New harbor and Grote Kerk sitting at the water's edge

Onder Rotterdam ligt Dordrecht, een prachtige historische stad met geweldige binnenhavens en een rijke geschiedenis. Gelegen in een waterrijk gebied met rivieren als de Merwede, de Noord en de Oude Maas, was het van oudsher een belangrijke handelsstad met een levendige handel in hout, graan en wijn. Die historie, rijkdom en cultuur is nog altijd goed te zien. En echte waterliefhebbers kunnen hun lol op door naar Nationaal Park De Biesbosch af te reizen en daar te genieten van authentieke natuur.

Genieten van het water

Om te watertanden

Van links naar rechts en boven tot onder: wijs een plek aan op onze landkaart en de kans is groot dat water er op een bepaalde manier een rol speelt. Wil jij van het water genieten, dan is er in elke provincie wel wat te doen.

Als je op de landkaart kijkt, dan vallen in het noorden direct onze Waddeneilanden op. Texel en Terschelling zijn de meer toeristische eilanden, Vlieland en Schiermonnikoog wat rauwer van aard. Om de eilanden het beste te ervaren moet je eigenlijk verplicht een keertje wadlopen. Een modderige wandeling waarbij je, met dank aan eb en vloed, in feite wandelt over wat normaal de waddenzee is. Speciale schoenen of laarzen aan en geniet van de zee op een manier zoals je dat nog nooit gedaan hebt. Geen zin om te lopen? Ga dan met een boot en laat die ‘droogvallen’...

11 kilometer wadlopen van Den Helder naar Texel

Suppend over een meer

Een van de hipste, sportieve activiteiten anno nu is ‘suppen’. Sta op een plank en roei je zelf over een meer, rivier of, nog toffer, een gracht. In bijvoorbeeld Haarlem en Den Bosch zijn er veel bedrijfjes waar je voor enkele uren een sup kunt huren om vervolgens de grachten op een heel andere manier te bekijken dan via een traditionele rondvaartboot. Zeker bij goed weer is het een geweldig leuke, en frisse ervaring.

Een andere sportieve manier om van Nederlands water te genieten is om lekker een potje te gaan kanoën. Dat kan op verschillende plekken, maar absolute aanraders zijn de eerder genoemde Nationaal Park De Biesbosch nabij Dordrecht en Nationaal Park Weerribben-Wieden in Overijssel. Laatstgenoemde is een van de grootste moerasgebieden van Europa en kent een heerlijke janboel aan riviertjes. Ze noemen zichzelf het ultieme ‘kanoparadijs’ en dat begrijpen we wel.

Canoeing past windmills and reed beds in National Park Weerribben-Wieden.

Flevoland

Uit het water verrezen

De landmakers

Nederland is weliswaar een gevarieerd, maar niet per se een groot land. Maar een eeuw geleden? Toen waren we echt nog een flink stuk kleiner, ondanks een sterk groeiende bevolking. Door onze ruime kennis van water, de bodem en hoe die met elkaar in verhouding staan, kregen we het eind 20e eeuw voor elkaar een compleet nieuwe provincie te ontwikkelen: in de voormalige Zuiderzee verrees Flevoland.

Flevoland wordt geroemd om zijn moderne architectuur en vele wateractiviteiten. Zo kent Almere, de grootste stad van de nieuwe provincie, een kustlijn van 42 kilometer waar watersportliefhebbers uit hun plaat kunnen gaan bij bijvoorbeeld het Atlantisstrand en Surfstrand Almere Haven.

Daarnaast kun je in Flevoland, natuurlijk, een hoop te weten komen over de totstandkoming van de provincie en de creatie van twee nieuwe meren: het IJsselmeer en het Markermeer. Om overstromingen tegen te gaan is er tot slot de Afsluitdijk, een 32 kilometerlange dijk die Friesland en Noord-Holland met elkaar verbindt. Een bijzondere oplossing, waar ‘s avonds laat het kunstproject ‘Gates of Light’ van Daan Roosegaarde schittert.

Wil je trouwens alles weten over de voormalige Zuiderzee, dan biedt het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen uitkomst. Sowieso is de hele regio rondom het IJsselmeer een bezoek waard. Van strandjes tot het ‘watermuseum’ Batavialand: met recht biedt deze omgeving ‘voor ieder wat wils.’

32 kilometerslange Afsluitdijk

Ervaar het ultieme waterland

Iconen

Trots op het water

Nederig en slim

De Amsterdamse grachten, waddeneilanden of de Deltawerken: stuk voor stuk zijn het iconen van Nederland die onze warme band met water heel goed weergeven. Maar er zijn nog legio andere plekken waar water een enorme rol speelt of heeft gespeeld.

We voeren als Nederland een voortdurende strijd tegen het water. We winnen bijna altijd, en dat komt vooral omdat de geschiedenis ons heeft geleerd nederig en slim te zijn. De Watersnoodramp in 1953 heeft Nederlanders bewust gemaakt van de impact van (te) hoog water. Om hier alles over te weten lijkt een middagje Watersnoodmuseum, gelegen in het Zeeuwse Ouwerkerk geen slecht idee.

In the Wolderwijd off the coast of Zeewolde lies a peninsula in the shape of a tulip

Het Woudagemaal in het Friese Lemmer is bijvoorbeeld het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld en wordt bij (te) hoge waterstanden nog altijd ingezet om overstromingen te voorkomen. Deze monumentale reus is UNESCO Werelderfgoed en als je toevallig in Friesland bent absoluut een bezoekje waard.

Veel toeristen komen jaarlijks op De Molens van Kinderdijk af. Dat is niet heel gek. Met molens, water en een wonderschoon polderlandschap is het een herkenbaar stuk Nederland. Huur een bootje en geniet van het schitterende uitzicht, én (natuurlijk) de negentien wereldberoemde windmolens. Misschien niet zo hip om te doen, maar wel erg leuk!

Wist je dat?

Het Woudagemaal in 48 uur een compleet meer kan leegpompen?